هدف از این تحقیق بررسی سازگاری زناشویی و نقش مهارت های ارتباطی بر آن با فرمت docx در قالب 42 صفحه ورد بصورت کامل و جامع و با قابلیت ویرایش می باشد
تعداد صفحات | 42 |
حجم | 81 کیلوبایت |
فرمت فایل اصلی | docx |
دسته بندی | علوم اجتماعی |
فهرست مطالب
مقدمه
2-3- تاریخچهی موضوع در ایران
2-4- نقش مهارتهای ارتباطی در سازگاری زناشویی
2-5- مروری بر پژوهشهای انجام شده
2-5-1- پژوهشهای انجام شده در جهان
2-5-2- پژوهشهای انجام شده در ایران
2-6- مبانی نظری
2-6-1- نظریههای مرتبط با آسیبشناسی زندگی زناشویی
2-6-1-1- رویکرد روان تحلیل
2-6-1-2- رویکرد شناختی- رفتاری
2-6-1-3- رویکرد سیستم ها
2-6-1-4- رویکرد ارتباطی
2-6-2- مدلهای ارزیابی آسیب شناسی زندگی زناشویی
-6-2-1- مدل مک مستر
-6-2-2- مدل فرآیند کارکرد خانواده
مدل برادبوری
2-6-2-4- مدل سه محوری تسنگ و مک درموت
2-6-2-5- مدل السون
2-6-2-6- مدل بیورز
منابع
از آنجایی که مفهوم سازگاری زناشویی از مفاهیم اصلی این پژوهش میباشد، در این قسمت لازم میباشد مروری بر تعریف، تاریخ شکلگیری و تحول آن داشته باشیم. سازگاری را می توان تطبیق یا وفق دادن شخص را با محیط دانست. مثل وقتی که میگوییم یک فرد نسبت به خود سازگار است، یا در گروهی که به آن تعلق دارد، سازگار میباشد، آن دسته از پاسخهای وی که باعث سازگاری مؤثر و هماهنگ او با موقعیتی که در آن قرار گرفته، مد نظر است. در واقع زمانی انسان بنا به احتیاجات خود نیاز به انجام فعالیتهایی دارد تا بتواند نیاز های خود را تامین کند اما در جریان تامین احتیاجات خود ممکن است با موانعی روبرو شود که در صورت تلاش و برخورد عاقلانه در رفع این موانع نتیجه مثبت که همان رسیدن به هدف و تامین نیازها می باشد منجر می شود که همان سازگاری است.
در واقع سازگاری را میتوان چنین تعریف کرد: هر گاه تعادل جسمی و روانی فرد به گونهای دچار اختلال شود که حالت ناخوشایندی به وی دست دهد و برای ایجاد توازن نیازمند به کارگیری نیروهای درونی و حمایتهای خارجی باشد و اگر فرد بتواند روشهایی را به کار گیرد که مسئله را به نفع خود حل کند و یا شرایط را با تغییراتی قبول کند فرایند سازگاری اتفاق افتاده است. از نظر لیدر(1999) سازگاری عبارت است از رفتار مفید و مؤثر آدمی در تطابق با محیط فیزیکی و روانی به گونهای که تنها با تغییرات محیط همرنگی نکرده و به پیروی ناهشیار از آن بسنده نمیکند، بلکه خود نیز میتواند در محیط تأثیر گذاشته و آن را به گونهای مناسب تغییر دهد.
برای توصیف سازگاری زناشویی در مطالعات مربوط به ازدواج و زندگی خانوادگی، از اصطلاحات متعددی مانند رضایتمندی، سازش، خشنودی، موفقیت، کیفیت زندگی استفاده شده است. این مفهوم اولین بار توسط لاک و والاس (1959) مطرح گردید؛ که آن را نوعی برونسازی هر یک از همسران (زن و شوهر) در موقعیت زمانی معین میدانست. در تعریف سازگاری زناشویی اتفاق نظر کلی وجود ندارد و علت این عدم توافق عوامل اجتماعی، روانشناختی، شخصی و جمعیت شناختی مختلفی است که با سازگاری زناشویی ارتباط دارند. به طوری که هالت (1969) آن را عوامل پیچیدهای همچون میزان تعارض و سهیم شدن در فعالیتها که با خوشحالی و موفقیت در زندگی زناشویی همراه میداند. لی مسترز آن را به عنوان ظرفیت انطباق و توانایی حل مسئله تعریف میکند. از نظر اسپانیر (1976) سازگاری زناشویی به شکل فرایندی است که با پیامدهای چندی، مانند دشواری در درک تفاوتهای جنسی، اضطراب شخصی و بین فردی، رضایتمندی زناشویی و ... همآیند است.
دسته بندی | روانشناسی و علوم تربیتی |
بازدید ها | 29 |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 596 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 34 |
چکیده
همانطور که می دانیم، هم گام با رشد فن آوری و علوم گوناگون، علم تربیت بدنی نیز وارد عمل شده و با رشد و بالندگی خود در جهت جلوگیری از صدمات و آسیب های ضعف حرکتی و هم چنین درمان بسیاری از بیماری ها، گام های بسیار مهمی برداشته است. علم تربیت بدنی، مباحثی هم چون فعالیت های حرکتی در جنبه های شخصیتی انسان را شامل می شود و به عنوان یکی از ارکان بسیار مهم تعلیم و تربیت مطرح است. تربیت بدنی در مدارس، با فعالیت های جسمانی و حرکتی سازمان دهی شده، می تواند به عنوان عامل بسیار مهمی در حفظ سلامتی و روند تکامل و رشد استعدادهای جسمانی ایفای نقش کند. تربیت بدنی، هم گام با گسترش فعالیت های حرکتی، پرورش جنبه های شخصیتی را، با اتکا به فعالیت های گروهی موجب می شود. در چند دهه ی اخیر، مقوله ی ورزش و تربیت بدنی و نقش آن در تندرستی و شادابی، یکی از مباحثی بوده که مورد توجه صاحب نظران علوم ورزشی قرار داشته و تحقیقات متعددی در این زمینه صورت گرفته است. نتایج به دست آمده دال بر این موضوع است که ورزش و فعالیت های منظم بدنی و سازمان یافته، عامل مؤثری در توسعه سلامتی و نشاط و شادابی تمام اقشار جامعه است و شادابی و نشاط دانش آموزان و نوجوانان که قشر عظیمی از جامعه را تشکیل می دهند، تضمین کننده ی سلامت روحی و روانی جامعه ی آینده است. دست یابی به این مهم در سایه ی درس تربیت بدنی واجرای فعالیت های منظم ورزشی در مدارس و آموزشگاه ها ممکن می شود و ورزش صبحگاهی نیز می تواند به عنوان یکی از فعالیت های سازمان یافته که بی نیاز از امکانات پیشرفته و فضای ورزشی مجهز است، اجرا شود. ورزش صبحگاهی از نظر مدت زمان اجرایی ، وقت چندانی نمی گیرد، بنابراین می تواند در برنامه ی روزانه ی مدارس ، بدون این که خللی در روند کلی کار مدارس ایجاد کند، جای گیرد اینجانب .... در اقدام پژوهی حاضر تصمیم بر این گرفته ام که ورزش صبحگاهی را در آموزشگاهم به صورت پویا و فعالی به اجرا درآورم.
دسته بندی | روانشناسی و علوم تربیتی |
بازدید ها | 121 |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 46 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 30 |
مقدمه
صبحانه و تغذیه مناسب انرژی مورد نیاز بدن را تامین می کند و از نیازهای ضروری دانش آموزان است و در صورت تامین نشدن این نیازها تاثیر نامطلوبی در آن ها به جای می گذارد؛ آثاری که گاهی به شکل لاغری و چاقی و گاهی نیز به شکل اختلالات رفتاری مانند عصبانیت، پرخاشگری، خواب آلودگی، بی حوصلگی و نداشتن تمرکز حواس خود را نشان می دهد.
کارشناسان تغذیه معتقدند دانش آموزانی که تغذیه بهتری دارند، صبحانه می خورند و میان وعده های مناسب و مغذی مصرف می کنند، نسبت به دیگر دانش آموزان از عملکرد تحصیلی بهتری برخوردارند و رشد جسمانی آن ها در مقایسه با هم سالانشان بسیار چشمگیر است.
« تامین انرژی بدن به ویژه در سنین مدرسه که دانش آموزان در حال رشد هستند، از اهمیت زیادی برخوردار است و بر میزان یادگیری آن ها تاثیر به سزایی دارد. موفقیت تحصیلی دانش آموزان به نوع تغذیه بستگی زیادی دارد چون تامین نشدن مواد غذایی موجب کندی رشد آن ها می شود ضمن این که در میزان هوشیاری و دقت دانش آموزان تاثیر منفی دارد.بچه هایی که همراه صبحانه مقدار زیادى پروتئین مصرف مىکنند، بیش از آنهایی که غذاى غنى از کربوهیدرات مصرف مىکنند، در یادگیرى دروس خود موفق هستند. نحوه تغذیه و استفاده از 4 گروه اصلی غذایی و میان وعده ها دراین گروه باید طوری باشد که نیازهای روزانه آن ها را تامین کند، در غیر این صورت رابطه مستقیمی با پایین آمدن تمرکز حواس و کاهش روند یادگیری آن ها دارد. دانش آموزی که انرژی کافی دریافت نکرده باشد، دچار اختلالات رفتاری از جمله خواب آلودگی می شود و سطح یادگیری وی کاهش می یابد. برای تغذیه دانش آموزان باید از مواد غذایی و میان وعده های مناسب و مجاز استفاده و بر 3 اصل تنوع، تعادل و کیفیت مواد غذایی توجه کرد. نظارت بر تغذیه دانش آموزان بسیار حایز اهمیت است به خصوص بوفه های پایگاه تغذیه سالم در مدارس به دلیل این که با سلامت دانش آموزان رابطه مستقیمی دارد باید شرایط ویژه ای داشته باشد و بر آن ها نظارت دقیقی شود.
بیان مسأله
اینجانب ..... مدت ....سال است که در آموزش و پرورش مشغول خدمت هستم.من بعنوان آموزگار پایه پنجم در سال تحصیلی .... در .... شهرستان نهاوند که دانشآموزانش از لحاظ درسی و انضباطی در وضعیت مطلوبی قرار دارند مشغول به خدمت شدم با مشاهده اینکه دانشآموزان صبحانه و تغذیهی درست و منظمی ندارند و بعضی از آنها بدون خوردن صبحانه در مدرسه حاضر میشوند تصمیم به انجام اقدام پژوهی در زمینه فوق گرفتم. این مشکل را نیز از زبان سایر کارکنان هم شنیدم و در زنگهای تفریح از چیپس، پفک، و دیگر موادی که اصلاً ارزش غذایی ندارند و از منزل به مدرسه آورده بودند استفاده میکردند و سطح علاقه شان نسبت به تغذیهی صحیح پایین است و دلایلم هم به شرح ذیل بود:
1 ـ علت این مشکل را جویا شدم.
2 ـ نسبت به خصوصیات اخلاقی و خانوادگی دانشآموزان در مورد استفاده از تغذیهی صحیح آشنایی پیدا کردم.
3 ـ با یک پرسش اطلاعات زیادی از کلاس بدست آوردم.
الف) چه تعداد از دانشآموزان صبحانه و تغذیهی درست دارند؟
ب) چه تعدادی از دانشآموزان علاقهای به تغذیهی صحیح و سالم نداشتند؟
4 ـ از کلاس خودم شروع کرده تا در صورت موفقیت طرح را به سایر کلاسها نیز منتقل کنم لذا ابتدا به مطالعهی کتابهایی در مورد تغذیه در قرآن پرداختم. خداوند از نظر تکوینی و خلقتی در کنار حس گرسنگی احساس سیری را نیز در سازمان وجودی انسان قرار داده و با مشارکت حواس بینایی و چشایی به درک کیفیت غذا مجهز کرده است ولی چون او با داشتن موهبت اختیار میتواند عملکردهای طبیعی حواسش را به ناهنجاری نیز سوق دهد. لذا از طریق رهنمودهای تشریعی هم وی در این زمینه به اعتدال و اجتناب، از افراط و توجه به نحوهی انتخاب و گزینش حلالها و پاکیزهها هشدار داده است تا مراقب کم و کیف مقدار و نوع غذای مصرفیاش باشد و عوارض حاصله از انتخاب نامناسب و یا خارج از اعتدال را پیشگیری کند که این رهنمودها بعنوان «مسائل بهداشتی تغذیه» در قرآن قابل بررسی و توجه خواهد بود در آیهی 22 سورهی بقره میبینیم با توجه به اینکه تمام مواد و عناصر خلقت آدمی و منشأ رشد همهی محصولات غذایی از زمین است خداوند آن را مقدم بر دیگر نعمتهای لازم برای بشر منظور و بیان داشته است سپس به دومین عامل حیات بخش وی یعنی آسمان و هوا که در هر «دم» به آن نیازمندی دارد اشاره فرموده و پس از آن به آب که مایه و اساس حیات سلولی و عامل اصلی حفظ شرایط محیط داخلی بدن یا «هموستاز» است میپردازد و در پی آن ایجاد انواع محصولات نباتی و میوهها را به عنوان بخشی از نعمتهایش برای انسان یادآوری میکند. آیات 65 تا 73 سوره نحل نیز از جمله آیاتی است که خداوند کریم نسبت به مسائل تغذیه و رزق انسان در آنها اشاراتی فرموده است، به این ترتیب در آیه وَ آَنّ ُُِکُمَ اِلّاَُنعُمِ لُعُبّرِة نَِسَُقیّکِمُ مِمُا فِیَ بُِطُوِنَُه مُِّن ُبِیُن َُفِرّثِ و دَم لِبّناْ خاِلُّصّا ِسُِاُئَغّا لّلْشِرُبّیِنَ سرسبز و زنده شدن زمین پس از خواب و مرگ زمستانیاش مطلب را آغاز مینماید و در واقع آب را با داشتن نقش اول به عنوان مهمترین عامل حیات بخش و نخستین نیاز غذایی زمین و انسان معرفی میفرماید. در آیهی 66 مسألهی شیر به عنوان مادهی غذایی سازنده و گوارا با نوشندگان و علاقمندانش مشخص شده است و چون شیر اولین مادهی غذایی تمام پستانداران از جمله انسان است به علت ارزش غذایی جامع و بنیادی آن در تأمین سلامت و رشد و نمو ابنای بشر از نخستین ساعات پس از ولادت آن را در مقام دوم قرار داده است و بیان «خالصاً سائقا للشاربین» را نیز در ارتباط با رشد استخوانی و حالت رضایتمندی شیرخواری میتوان از جلوههای دیگر آن دانست.
دسته بندی | روانشناسی و علوم تربیتی |
بازدید ها | 85 |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 377 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 33 |
چکیده :
تربیت بدنی و ورزش در مفهوم کلی کلمه، یک پدیده اجتماعی است که با اعتلای آن ،روابط افراد جامعه و سلامت جسم وروح آنها استحکام می یابد .بنابراین ،روابط اجتماعی و تربیت بدنی وورزش بر یکدیگر تاثیر متقابل دارند و در تامین بهداشت روانی دانش آموز وهمچنین در جهت گیری مطلوب جامعه بسیار موثر می باشد .فعالیتهای ورزشی فرصتی را ایجاد می کند که افراد با تعامل یکدیگر هدفها را مشخص می کند ووظیفه ای را به عهده گرفته واز نتیجه کار گروهی بهرمند می شوند . در این میان، فعالیت بدنی به عنوان یکی از اجزای مهم تربیت بدنی ،دارای نیروی بالقوه ای است که به کودکان ونوجوانان در بر قراری رابطه بهتر و ایجاد یک نیروی اجتماعی پویا در جامعه کمک می کند.
تربیت بدنی وورزش به عنوان وسیله ای موثر جهت پاسخ به نیازهای روانی محسوب می گردد که کودکان ونوجوانان می توانند با بهره گیری ازآن به ارضای نیازهای خود بپردازد و تمایلات درونی خود رابیان دارد . همچنین کسب تجربیات لازم در زمینه های گوناگون فعالیتهای ورزشی مطابق با استعداد و علاقمندی خود،کودکان و نوجوانان را قادر می سازد تا به شیوه ای مثبت به ابراز خود بپردازد. مشارکت و همکاری کودکان در ارائه یک فعالیت ورزش جمعی وسیله ای مناسب جهت ارضای تمایلات تعلق به گروه وتقویت روح تعاون وحس همکاری در آنان به شمار می رود .این عامل ،شرایط مناسبی جهت ابراز محبت متقابل وبهره گیری از محبت یکدیگررا فراهم می آورد. علاوه بر این اثار وفعالیتهای سودمند ورزش موجب افزایش دانش واطلاعات ،راهنمای غیرمستقیم درحل مشکلات وآشکار نمودن نحوه نگرش صحیح به امور و عواقب ناگوار می گردد.لذا ورزش تاثیراتی مطلوبی در ارضای نیازهای شناختی وپرورش روح زیباشناسی فرد خواهد داشت و از این طریق بر احساس امنیت کودکان ونوجوانان می افزاید و موجبات کاهش و رفع فشارها،بر طرف کردن ترسها واضطرابها،گشودن عقده هاو کسب رضایت وتامین بهداشت روانی کودکان ونوجوانان می کند. اینجانب …..در اقدام پژوهی فوق تصمیم دارم از طریق طرح ها و راهکار های مختلف به راغب سازی دانش آموزان در فعالیت های بدنی هدفمند بپردازم.
مقدمه
فعالیت بدنی از مهمترین گام ها به سوی سلامتی است. مدارس ، مکان ایده آلی برای آموزش کودکان است تا یک سبک زندگی سالم و فعالی را بپذیرند و آن را حفظ کنند.مدارس می توانند به کودکان کمک کنند تا بیاموزند که چگونه برای همه عمر از نظر بدنی فعال باشند.
کودکانی که فعالیت بدنی دارند فواید سلامتی جسمی و روانی کسب می کنند. برنامه های گسترده مدارس مبتنی بر فعالیت بدنی، می توانند به کودکان کمک کنند تا اغلب نیازهای فعالیت بدنی خود را برآورده کنند. مدارس مبتنی بر فعالیت بدنی، برای جوامع نیز به مانند دانش آموزان و مدارس سودمند هستند.
استخوان ها و عضلات را قوی می کند احتمال چاقی و عوامل خطر بیماری هایی نظیر دیابت نوع دو و بیماری قلبی را کاهش می دهد. احتمال اضطراب و افسردگی را کاهش داده و سلامت روانی مثبت را توسعه می دهد . کودکان باید روزانه ۶۰ دقیقه یا بیشتر را به فعالیت بدنی بپردازند.که از این میان فعالیت بدنی هوازی روزانه باید اکثر زمان ۶۰ دقیقه را در روز شامل شده و صرف فعالیت های با شدت متوسط و شدید گردد. فعالیت بدنی شدید باید شامل حداقل سه روز در هفته شود. نمونه هایی از فعالیت های هوازی شامل دویدن، حرکات موزون و پرداختن به بازی های فعال از جمله تعقیب و گریز ، فوتبال و بسکتبال می شود.
فعالیت بدنی می تواند به کودکان کمک کند تا تمرکز، حافظه و رفتار کلاسی خود را بهبود بخشند. کودکانی که زمان بیشتری در کلاس های ورزش می گذرانند، نسبت به آن هایی که زمان کمتری در کلاس های تربیت بدنی صرف می کنند، نمرات امتحانی پایین تری کسب نمی کنند.
مدارس برای توسعه فعالیت بدنی کودکان در سیاست های خود زمانی را برای فعالیت بدنی سازمان یافته و بازی آزاد را فراهم کنند. به والدین، اطلاعاتی در مورد فواید فعالیت بدنی و مسابقات مدرسه از طریق پیام هایی که به خانه می فرستند ارایه دهند. تشویق کارکنان برای اینکه فعال باشند. کارکنان مدرسه و مدیریت آن برای دانش آموزان الگو هستند. تشویق خانواده ها و گروه های محلی برای اینکه در مدارس مبتنی بر فعالیت بدنی و مسابقات آنها درگیر شوند.
دسته بندی | آمار |
بازدید ها | 28 |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 28 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 23 |
پروژه آماری کل دانش آموزان اندازه گیری جامعه و نمونه دبیرستان شهید رجایی در شیفت صبح در 23 صفحه ورد قابل ویرایش
فهرست مطالب
عنوان
صفحه
اندازهگیری جامع و نمونه 1
مقدمه 2
پرسشنامه 11
نمودار میلهای 13
نمودار دایرهای 14
نمودار مستطیلی 15
نمودار چند بر فراوانی 15
نمودار ساقه و برگ 16
جدول فراوانی 17
تشحیص مد و میانه 17
نمودار جعبهای 18
واریانس 19
نتیجهگیری کلی 20
جامعه : کل دانش آموزان اندازهگیری جامعه و نمونه دبیرستان شهید رجایی در شیفت صبح
اندازه جامعه: 500 نفر
نمونه:دانشآموزان دوم و سوم شیفت صبح :
اندازه نمونه: 50 نفر
ما در ارائه پروژه از روش پرسش نامة کتبی و مشاهدهی ثبت وقایع استفاده کردیم.
مقدمه
نوجوانان دلی پاک و روحی پرشور دارند آنان در حساسترین و بحرانیترین دوران زندگی خود به سر میبرند و نیازمند هدایت و حمایت و همدلیاند نوجوان نهال نورسیدهای است که برای رشد و بالندگی به باغبانی دلسوز و روشنبین نیاز دارد تا او را از آفتها و حادثهها در امان دارد.
بها دادن به نوجوانان و تربیت و ارشاد آنان کوشیدن بیگمان یکی از نشانههای آشکار رشد فرهنگی یک جامعه است. برخلاف گمان برخی مردم، تربیت بطور کلی کاری بسیار دشوار است بویژه تربیت و هدایت نوجوانان دارای پیچیدگیها و نکتههای ظریف بسیاری است. شاید گفتة حکیمانة کانت، متفکر و فیلسوف نامی آلمانی، حق مطلب را در این زمینه ادا کردهباشد آنجا که میگوید: دو کار هست که در دشواری هیچ کار دیگری به پای آن نمیرسد. مملکتداری و تربیت.
تربیت انسان از این جهت که او موجودی پیچیده و عظیم است کاری سخت و دشوار میباشد. پیچیدگیهای روحی انسان به حدی است که نمیتوان رفتار او را به سادگی تحت ضابطهای مشخص درآورد و از آن آسوده خاطر شد. برتراند راسل، فیلسوف انگلیسی که خود دربارة « تربیت » کتابهایی نگاشتهاست اعتراف میکند که گفتار من در این زمینه بهتر از کردارم بود. اینها همه نشان میدهد که نباید تربیت را کاری سهل و آسان پنداشت که نیاز به هیچگونه آموزش و تخصصی ندارد.
فرزندان ما در دوران زندگی خود مرحلههای مختلف را طی میکند و در هر مرحله نیازهای تربیتی ویژهای دارند. بدون آشنایی با این مراحل تربیتی و برخورداری از مهارتهای لازم چگونه میتوانیم فرزندان خود را تربیت کنیم؟ شاید برخی از پدران و مادران گمان میکنند که اگر شرایط مادی و امکانات تحصیلی را برای فرزندان خود فراهم آورند وظیفة خود را به خوبی انجام دادهاند حال آنکه وظیفة پدر و مادر بسیار فراتر از اینهاست. خانواده کانون پذیرایی از نسل آینده است. در این کانون نهال ارزشهای انسانی که بذر آن در لحظة آفرینش در ضمیر آدمیان پاشیده شدهاست باید رشد و نمو کرده درخت انسانیت به بار نشیند از اینرو هیچیک از نهادهای اجتماعی نقشی را که خانواده در ساختار فکری، روحی و اخلاقی انسان دارد نمیتوانند ایفا کنند. نابسامانیهای اجتماعی در بسیاری موارد ناشی از نابسامانی در خانوادههاست و سعادت یک اجتماع بستگی کامل به وجود خانوادههای سالم و سعادتمند دارد. در خانواده است که انسان از لحظههای آغازین زندگی با تربیتی که از پدر و مادر دریافت میکند شکل میگیرد و ناآگاهانه به مسیری خاص سوق دادهمیشود. اگر خانوادهها نقش خود را به درستی ایفا نکنند نهادهای اجتماعی دیگر( از قبیل مدرسه، رسانههای گروهی و غیره) این خلاء را نمیتوانند پرکنند.
دشواریها و پیچیدگیهای تربیت فرزند در دورة نوجوانی بیش از هر دوران دیگر است زیرا در این دوره نوجوان به طور ناگهانی با جهشی فکری و عاطفی خود را از دوران کودکی جدا میکند، شخصیت کنونی نوجوان میطلبد که خانواده در برخورد با او روشنبین، شکیبا و هوشیار باشد و بسرعت دریابد که او دیگر یک « کودک » نیست. از اینرو بسیاری از خانوادهها در روابط خود با فرزندان نوجوان مشکلاتی دارند که اگر از آگاهیهای لازم برخوردار نباشند شاید این مسأله عواقب ناخواستهای به دنبال داشته باشد.
بسیاری از مشکلات اخلاقی و رفتار نوجوانان ریشه در برخوردهای نامناسب پدران و مادران و مربیان دارد. تجربه نشان میدهد بیشتر موارد که نوجوانان به خانوادهای آگاه و مربی شایسته دسترسی دارند از زندگی سالم و موفقی برخوردارند؛ این نشان میدهد که نوجوانان بخوبی تربیتپذیر هستند و اگر نابسامانیهایی در اخلاق و رفتار برخی از آنان مشاهده میشود ناشی از نبود تربیت صحیح است. پیامبر اسلام(ص) میفرماید:« به شما دربارهی نوجوانان و جوانان سفارش میکنم زیرا آنها دارای قلبی رقیقتر و فضیلت پذیرتر میباشند.» و امام علی(ع) میفرماید:« دل نوجوان مانند زمین خالی از گیاه و درخت است که هر بذری در آن افشانده شود، میپذیرد و در خود میپرورد پس فرزند عزیزم من در آغاز نوجوانی است به ادب و تربیت تو پرداختم قبل از آنکه دلت سخت گردد و از پذیرش چیزهای خوب سرباز زند.» از اینجا میتوان به نقش حساس و خطیری که خانواده و مربیان در هدایت و تربیت نوجوانان دارند پی برد. اگر ما به وظیفة بزرگ خود نسبت به این سرمایههای بینظیر جامعه بنحوی شایسته توجه نکنیم، باید برای رویارویی با عواقب تلخ غفلت خود آماده باشیم. در آموزشهای دینی ما نیز مسئولیت پدران و مادران در تربیت فرزند بسیار تأکید شدهاست و تصریح شده همچنان که والدین را به فرزندان حقوقی است فرزندان را نیز بر والدین خود حقوقی است که از آنها در مورد این حقوق در پیشگاه الهی بازخواست خواهد شد. در روایات اسلامی آمدهاست همچنان که فرزند عاق پدر و مادر میشود پدر و مادر نیز برای سهلانگاری در انجام وظایف خویش عاق فرزند میشوند.
رابطهی صمیمانه با نوجوانان
همانگونه که گفتیم برقراری پیوند روحی و عاطفی عمیق بین والدین و فرزندان از اهمیتی خاص برخوردار است. این پیوند سبب میشود که بسیاری از نیازهای روحی فرزندان در محیط خانواده برآورده شود و از این بابت دچار کمبود نشوند.
لازم به توضیح است که در روابط انسانی دو نوع ارتباط وجود دارد؛ ارتباط رسمی و ارتباط صمیمی ارتباط رسمی هرچند با ادب و احترام ظاهری توأم است اما خشک و بیروح است و عاری از صفاست؛ مانند روابط اداری محض که اغلب بین رئیس و مرئوس وجود دارد که در عین محترمانهبودن معمولاً خشک و بیروح است؛ مگر این که علاوه بر رابطهی اداری محض، از ویژگی اخلاقی و کمالات انسانی برخوردار شود.
نوع دیگر یعنی ارتباط صمیمی؛ براساس محبت قلبی،تفاهم و اعتماد متقابل است. پیدایش چنین رابطهای در گرو شرایط چندی است که صدق و صفا و یکرنگی ودرک متقابل و علاقهی واقعی از مهمترین این شرایط است ما با کسانی که روابط صمیمانه داریم براحتی و بدون واهمه ارتباط برقرار میکنیم و از معاشرت با آنها لذت میبریم از نشانههای رابطهی صمیمانه این است که ما از این که کوچکترین عوامل در طف مقابل سوء تفاهمی بوجود آورد ترسی در دل نداریم و به همین علت آزادانه و باخیال راحت میتوانیم با او ارتباط برقرار کنیم. روابط غیرصمیمانه شخص ناگزیر است پیوسته مراقب رفتار و گفتار خود باشد تا مبادا موجب سوء تفاهم یا رنجش طرف مقابل شود.
اگر والدین بخواهند که فرزندان آنها در کنارشان باقی بمانند و مسائل ساده باعث قطع ارتباط روحی فرزندان با آنها نشود باید بتوانند رابطهای صمیمانه با فرزندان خود داشته باشند.
رابطهای که مبتنی بر ترس یا احترام خشک و آداب بیروح ظاهری باشد چندان نمیپاید. علاو ه براین وجود رابطهی صمیمانه میان والدین و فرزندان محیط خانه را به پناهگاههای عاطفی و امن برای فرزندان تبدیل میکند که آنها میتوانند در آن آرام بگیرند احساس امنیت کنند و بدنبال پناهگاههای دیگر نروند. پناهبردن به دوستیهای خطرناک یا ارتباط با جنس مخالف بویژه در دختران بیشتر ناشی از نبودن رابطه صمیمانه میان والدین و فرزندان است نوجوانی که از چنین روابط روحی حیاتبخش در محیط خانه محرومند برای جبران کمبودهای روحی خود مراجعتی به سوی چیزهای دیگری جز خانواده کشیده میشوند و چون از تجربه وپختگی لازم نیز برخوردار نیستند براحتی طعمهی حوادث میگردند.
وجود روابط صمیمانه درمیان فرزندان و والدین سبب میشود که آنها رازهایشان را قبل از هر کسی با والدین خود در میان بگذارند و از نظرهای ارشادی آنها استفاده کنند بدین ترتیب والدین به عنوان راهنمایانی صمیمی و مشاورانی دلسوز و مورد اعتماد میتوانند نقشی مهم در زندگی فرزندان خود داشته باشند؛ از این رو بهتر است در هر فرصتی ممکن والدین در جوی صمیمانه با فرزندان خود به گفت و شنود بپردازند و به آنها فرصت بدهند تا دربارهی مسائل مختلف سخمن بگویند و هرگز باب گفتگو را نبندند. روش برخورد با فرزندان باید چنان باشد که آنها با اطمینان از این که نظراتشان مورد توجه واقع خواهد شد با والدین گفتگو کنند. این گفت و شنوئ صمیمانه زمانی از نتایج بهتر برخوردار خواهد بود که والدین با طرز فکر فرزندان خود که وابسته به نسل جدید بوده و یک نسل با آنها فاصله دارند آشنا باشند علاقهها. حساسیتها، افکار و احساسات آنها را بشناسد به این ترتیب زمینه برای برقراری ارتباط مساعدتر میشود و آن دو نسبت به هم احساس بیگانگی نمیکنند.
به هر حال بجای برخوردهای تحکمآمیز امر و نهیهای لجاجت برانگیز رفتارهای تحقیرآمیز با نوجوانان باید با آنها از در صمیمت رفاقت و همفکری وارد شد بابد بجای اینکه پیوسته زحمات خود را به رخ فرزندان خود بکشیم و به این ترتیب از ارزش آن بکاهیم بهتر است بزرگوارانه برای کوتاهیهای احتمالی خود عذر بخواهیم تا به این ترتیب اعتماد و فروتنی را در فرزندان خود تقویت کنیم و راه را برای برقراری روابط صمیمانه هموارتر گردانیم.
گفتگوکردن با فرزندان در زمینههای گوناگون بهادادن به رأی و نظر آنها با آنان به گردش و بازی و ورزش رفتن گذراندن اوقاتی به شوخی و تفریح با آنها( بیآنکه از حد خود بگذرد یا حرکات سبک از ما سربرند) و مراعات اصول دیگر که در این کتاب یادآوری خواهد شد به برقراری روابط صمیمانه بیتکلف با فرزندان کمک میکند.